تفاوت پایگاه داده رابطهای و غیر رابطهای
مقدمه
در دنیای پایگاههای داده، دو نوع اصلی وجود دارد: پایگاه داده رابطهای که از جداول و روابط بین دادهها استفاده میکند و پایگاه داده غیررابطهای که ساختار نامرتب و نامنظم دادهها را پشتیبانی میکند. در ادامه این مقاله به مقایسه و تفاوت پایگاه داده رابطهای و غیر رابطهای و کاربردهای هر یک از آن ها میپردازیم.
پایگاه داده رابطه ای چیست؟
پایگاه داده رابطهای (Relational Database) یک نوع پایگاه داده است که بر اساس مدل روابطی دادهها سازماندهی میشود. در این نوع پایگاه داده، اطلاعات به صورت جداول (یا روابط) ذخیره میشوند که هر جدول شامل رکوردهایی است که در آن، اطلاعات مرتبط با یک موضوع خاص قرار دارند. هر رکورد در جدول شامل مجموعهای از ویژگیها یا فیلدها است که مقادیر مربوط به آن رکورد را نشان میدهند. علاوه بر این، پایگاه داده رابطهای از روابط بین جداول استفاده میکند تا اطلاعات مرتبط با یکدیگر را نشان دهد، که این روابط میتوانند از نوع یک به یک، یک به چند یا چند به چند باشند. استفاده از این نوع پایگاه داده به توانایی جستجو، مدیریت و تحلیل دادهها کمک میکند و برای بسیاری از برنامههای نرمافزاری و وب استفاده میشود.
پایگاه داده غیر رابطه ای چیست؟
پایگاه داده غیررابطهای (Non-Relational Database) یا همان پایگاه داده NoSQL یک نوع پایگاه داده است که به شکلی غیر از مدل رابطهای دادهها را ذخیره و مدیریت میکند. این نوع پایگاه دادهها برای مواردی که نیاز به ذخیره و پردازش حجم بالایی از دادههای نامنظم (مانند متن، تصاویر، ویدیوها و دادههای ساختار نشده) دارند، مناسب هستند. پایگاه دادههای غیررابطهای اغلب از مدلهایی مانند سندی، ستونی، کلید-مقدار یا گرافی برای ذخیره دادهها استفاده میکنند. این نوع پایگاه دادهها از قابلیت افزایش پذیری خوبی برخوردارند و بهترین انتخاب برای برخی از موارد استفاده مانند برنامههای وب، شبکههای اجتماعی، اپلیکیشنهای تحلیل داده و اینترنت اشیاء هستند.
تفاوت پایگاه داده رابطه ای و غیر رابطهای چیست؟
Relational database ها برای دادههای ساختاریافتهای که با یک مدل داده از پیش تعریفشده مطابقت دارند، توسعه یافتهاند.
برعکس، پایگاههای داده غیر رابطهای برای دادههای بدون ساختار استفاده میشود.
به عنوان مثال، میتوان از یک پایگاه داده رابطهای برای ردیابی فروش، صورتحساب یا مدیریت دارایی استفاده کرد.
پایگاه دادههای غیر رابطهای تمایل دارند موارد استفاده خاص تری داشته باشند.
نمونهای از یک مورد استفاده از پایگاه داده غیر رابطهای کار با داده های بزرگ است که به شاخصهای جستجوی بسیار بهینه شده نیاز دارد.
دیگر تفاوتهای بین Relational database و non-relational database را در قسمت زیر آوردهایم :
مدل Relational database
مدلهای پایگاه داده رابطه ای یک پایگاه داده را به عنوان مجموعهای از روابط و مجموعههای روابط نشان میدهند.
روابط جدول مقادیر دادههای مرتبط هستند که در آن هر ردیف مجموعهای از مقادیر داده را نشان میدهد و یک رابطه یا موجودیت واقعی را نشان میدهد.
از جدول و ستونهای آن برای تفسیر مقادیر در هر سطر استفاده میشود.
در مدل پایگاه داده رابطه ای، اطلاعات یا دادهها به صورت جداول ذخیره میشوند.
توجه داشته باشید که ذخیرهسازی فیزیکی دادههای مرتبط از نحوه سازماندهی منطقی آن مستقل است.
انواع روابط بین موجودیتها
ارتباط بین دو نهاد به عنوان یک رابطه نامیده میشود.
سه نوع رابطه بین دو موجودیت در طراحی پایگاه داده رابطه ای وجود دارد.
- رابطه یک به یک
- رابطه یک به چند یا چند به یک
- رابطه چند به چند
در رابطه یک به یک، هر رکورد در جدول X به یک و تنها یک رکورد در جدول Y مربوط میشود، و هر رکورد در جدول Y مربوط به یک، و تنها یک رکورد در جدول X است.
در رابطه یک به چند یا چند به یک، هر رکورد در جدول X به رکوردهای زیادی در جدول Y و هر رکورد در جدول Y مربوط به بسیاری از رکوردهای جدول X است.
در رابطه Many-to-Many، بسیاری از رکوردها در جدول X به رکوردهای زیادی در جدول Y و بسیاری از رکوردهای جدول Y مربوط به بسیاری از رکوردهای جدول X هستند.
پایگاههای داده رابطهای به کاربران و کسب و کارها درک بهتری از روابط بین اطلاعات و دادههای موجود ارائه میدهد.
طی سالها، پایگاههای اطلاعاتی رابطهای با موفقیت حجم زیادی از دادهها را مدیریت کرده و کار کردن با آنها بهتر، سریعتر، قویتر و آسانتر شدهاند.
به همین دلیل است که محبوبترین نوع پایگاه داده باقی میمانند.
اگر به دنبال هارد سرور، سرور و یا تجهیزات شبکه با برند اچ پی هستید، میتوانید با مشاورین آریا شبکه پیشرو تماس بگیرید.
سوالات متداول
انواع مختلف مدلهای پایگاه داده شامل: ۱. پایگاه داده رابطهای (Relational Database) ۲. پایگاه داده غیررابطهای (NoSQL Database) ۳. پایگاه داده سلسله مراتبی (Hierarchical Database) ۴. پایگاه داده شیءگرا (Object-Oriented Database) ۵. پایگاه داده گرافی (Graph Database)
مدل شبکهای پایگاه داده، یکی از انواع پایگاههای داده است که در آن دادهها با استفاده از روابط شبکهای میان گرهها (نودها) ذخیره میشوند. در این مدل، هر گره میتواند به یک یا چند گره دیگر متصل باشد و ارتباطات میان آنها به صورت پیوندی است. این ساختار شبکهای باعث میشود که دادهها به صورت اشتراکی و توزیع شده در سرتاسر پایگاه داده ذخیره شوند و ارتباطات پیچیدهتری بین دادهها برقرار شود.
بله، میتوان از پایگاه داده رابطهای برای دادههای نامرتب استفاده کرد، اما عملیات مانند جستجو و فیلتر کردن ممکن است کمی پیچیدهتر باشد.
بسته به نوع پایگاه داده غیررابطهای، برخی از آنها امکانات مانند تراکنشها و انتقالات ACID را پشتیبانی میکنند، در حالی که برخی دیگر این قابلیتها را ندارند.